خبرگزاری مهر- گروه فرهنگ: در اندیشه علامه شهید استاد مطهری رحمت الله علیه، بزرگان سه دسته‌اند: صالح، مصلح و مبارز؛ صالحان به اصلاح خود و مصلحان، به اصلاح خود و جامعه فکر می کنند و البته مبارزان هم کسانی هستند که علاوه بر اصلاح خود و جامعه، به گشودن راهی در تاریخ می‌اندیشند.
باید گفت امیرکبیر یا همان میرزا تقی خان فراهانی که بیستم دی ماه هر سال یادآور سالروز قتل اوست، اگر در تاریخ ایران اسلامی به عنوان مبارز شناخته نشود، قطعا می‌توان از او به عنوان یک مصلح فرهنگی اجتماعی یاد کرد، مصلحی که هرگاه سخن از تاریخ فرهنگ ایران به میان می‌آید، نام او در بین معدود دلسوزان فرهنگی نهاد حاکمیت، می‌درخشد.
تاریخ ایران، نامه مهمی از او به ناصرالدین شاه قاجار ثبت کرده که امیر در آن، به عزل حاکم یکی از شهرها به جرم رشا و ارتشاء اشاره می‌کند و می‌گوید: «... شنیده‌ام او را به توصیه عمه خود ابقاء فرموده و سخن هزل بر زبان رانده‌اید... اداره امور مملکت با توصیه عمه و خاله نمی شود ...»
همین بیان کافی است تا مشخص شود که امیرکبیر در پست صدارت یا وزارت و در زمانی که نظام شاهنشاهی قاجار با قراردادهایی مثل ترکمانچای، چوب حراج به خاک کشور و منابع آن زده بود، تا چه اندازه به منافع ملی و پایبندی به حقوق مردم می اندیشیده است.
مروری بر اقدامات مهم وی در جهت توسعه فرهنگی و اجتماعی کشور، مؤید این ادعاست:
یک. تلاش برای ارتقای امنیت عمومی
امیرکبیر پس از آنکه تلاش کرد تا امنیت داخلی را سر و سامان دهد، بر این باور بود که فرهنگ عمومی کشور نیاز به تشکیلاتی منسجم دارد تا با استفاده از این امنیت، سیستم خدمت رسانی به عموم مردم گسترش یابد که اقدام او در تاسیس چاپارخانه برای امنیت مرسولات پستی مردم، یکی از این اقدامات بود.
دو. سیستم نظارت و ارزیابی/ روزنامه وقایع اتفاقیه
امیرکبیر تلاش کرد با راه اندازی و تقویت سیستم نظارت و دستگاه هایی نظیر «دستگاه خفیه‌نویسی» و خبر رسانی، دقت را در کسب اخبار و اطلاعات رواج دهد تا این دقت بتواند به تصمیم گیری‌های درست در جهت منافع عمومی کمک کند.
تاسیس روزنامه «وقایع اتفاقیه» یکی از اقدامات مهم امیر در راستای گسترش آگاهی بخشی و بسط اطلاعات در میان عموم مردم بود و باعث شد تا بسیاری هم به تقلید از او، روزنامه‌های دیگری منتشر کنند که در شهرستان ها هم توزیع می شد.
این اقدام امیر تا آن جا مورد استقبال مردم قرار گرفت که حتی برخی خواستار اشتراک سالانه آن برای خود بودند.
سه. دارالفنون و تلاش برای استقلال کشور
تاسیس «دارالفنون» یکی از مهم ترین ثمرات و برکات صدارت و وزارت چهار ساله امیرکبیر است، دانشگاهی که با نظارت شخصی امیر راه‌اندازی شد و با تاسیس آن، روال اعزام بسیار محدود دانشجویان به خارج از کشور، جای خود را به ورود استادان خارجی برای تعلیم دانش و تکنولوژی مانند پزشکی، داروسازی، مهندسی و نظامی‌گری، به قشر بیشتری از علاقه مندان در داخل کشور داد.
باید گفت یکی از فواید این اقدام مهم امیر این بود که دانشجویان اعزامی به خارج از کشور، گاهی حتی به کشور باز نمی‌گشتند و نقض غرض حاصل می‌شد؛ همچنین اگر تصمیم به بازگشت می‌گرفتند، با تصور برتر بودن فرهنگ بیگانه، پا به وطن می‌گذاشتند، اما تصمیم امیر به حضور استادان خارجی برگزیده در ایران، از کشورهایی مانند فرانسه و اتریش که بر خلاف روسیه و انگلیس، کمتر به دنبال سوء استفاده از ایران و منابع ایران بودند، باعث شد تا این آسیب فرهنگی، کمتر زمینه ظهور و بروز پیدا کند.
دغدغه دیگر امیر، تلاش برای حفظ استقلال کشور و مبارزه با امتیازاتی بود که پیش از صدارت وی به دولت‌های بیگانه واگذار شده بود، از این رو وی شخصا تخلفات افراد خارجی حاضر در ایران را بررسی و از استفاده آنان از قانون ننگین کاپیتولاسیون – که در مبارزه علنی حضرت امام راحل(قدّس سرّه)، با نظام ستمشاهی پهلوی هم نمود داشت – جلوگیری می کرد.
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
